กว่าจะมาเป็นยารักษาโรค คำนิยาม ที่มา ขั้นตอนการผลิต และความปลอดภัย

หากนึกถึงความต้องการพื้นฐานของมนุษย์คงต้องเป็น ปัจจัยสี่ อย่างที่ทราบกันอยู่ว่ามีอะไรบ้าง เพราะหากพิจารณาแล้วคนเราจะอยู่ไม่ได้หากขาดสิ่งเหล่านี้ ที่อยู่อาศัย อาหาร เครื่องนุ่งห่ม และ ยารักษาโรค ไม่นับปัจจัยที่ถูกตั้งขึ้นมาเพิ่มไม่ว่าจะเป็น เงิน ไปจนถึงโทรศัพท์มือถือ

ยารักษาโรคเป็นหนึ่งในปัจจัยสี่ที่มีมานานพอๆกับการกำเนิดมนุษย์ หากแต่สมัยเมื่อนานมาแล้วเรียนรู้จากอาหารที่มีผลในการรักษาจนพัฒนามาเป็นยาที่เป็นสารสังเคราะห์ในปัจจุบัน

เพื่อเป็นการเข้าใจตรงกัน ขออ้างอิงถึงความหมายของยาตามพระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 ที่ระบุความหมายของยาเอาไว้แบบภาษากฏหมาย ขอนิยามแบบง่ายก็แล้วกันว่า

ยา คือสารเคมีที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงไม่ว่าจะเป็นในทางที่ดี (ยารักษา) หรือในทางที่ไม่ดี (ยาพิษ ยาเสพติด) ต่อคนและสัตว์ หรือสารอะไรก็ได้ที่รัฐมนตรีประกาศให้สิ่งนั้นเป็นยา

มีข้อสังเกตุในนิยามของมัน 2 ข้อคือ

สารที่ทำให้ร่างกายเป็นใปในทางที่ดีขึ้น หายจากอาการทรมาน เขาเรียกกันว่า ยารักษาโรค ขณะเดียวกัน สารที่ทำให้ร่างกายเป็นไปในทางที่เลวลง เป็นพิษฉับพลันหรือค่อยๆสะสม เขาเรียกกันว่า ยาพิษ ยาเสพติด
ในมาตรา 4(1) คำว่า วัตถุที่รับรองไว้ในตำรับยาที่รัฐมนตรีประกาศ ถ้าแปลความตรงๆก็หมายความว่า อะไรก็ได้ที่รัฐมนตรีประกาศ (งั้นหรือ) นัยว่าเพื่อเปิดช่องให้กฏหมายไปต่อได้

หากอยากแบ่งกลุ่มยาเพื่อเป็นการจัดระเบียบ มีการจัดแบ่งกลุ่มได้หลากหลายวิธีขึ้นกับวัตถุประสงค์ เช่น กลุ่มยาตามโครงสร้างทางเคมี กลุ่มยาตามกลไกการออกฤทธิ์ กลุ่มยาตามฤทธิ์การรักษา หรือกลุ่มยาตามกฏหมายของแต่ละประเทศ

ในส่วนการผลิตยานั้นมีขั้นตอนที่ถูกพัฒนาต่อๆกันไปตามองค์ความรู้ และมีความซับซ้อนแตกต่างกันไป เราเรียกชื่อเพราะๆว่า เภสัชอุตสาหกรรม

สำหรับการตอกยาเม็ดมีหลักขึ้นตอนพื้นฐานที่นักศึกษาเรียนในคณะเภสัชศาตร์ตามคลิปข้างล่าง

https://youtu.be/TdwGWG_1ldk?t=23s

มาถึงขั้นตอนการทดลองทางคลินิก (Clinical trial) แบ่งออกเป็น 4 ช่วงใหญ่ๆ คือ

Drug discovery ประมาณเกี่ยวกับการหาสารออกฤทธิ์ และทดสอบโครงสร้างทางเคมี
Pre clinical ทดสอบประสิทธิภาพในหลอดทดลองและสิ่งมีชีวิต
Clinical trials การทดลองกับอาสาสมัคร เริ่มต้นที่จำนวนน้อยๆไปจนมากขึ้นเรื่อยๆ
Regulatory approval and Post market surveillance ติดตามผลที่เกิดจากการใช้ยาหลังถูกปล่อยออกมาให้แพทย์ใช้ หากมีปัญหาร้ายแรงจะมีมาตรการเพิกถอนไม่อนุญาตให้ใช้

มีผู้เชี่ยวชาญได้อธิบายถึงขั้นตอนต่างๆนี้ได้อย่างละเอียดและเข้าใจง่าย (มั๊ง) นับเป็นการช่วยไขข้อข้องใจสำหรับคนที่มีคำถามอยู่ในใจแต่ยังหาคำตอบได้ไม่ชัดเจน

https://pantip.com/topic/36308254

คงจะเห็นถึงภาพคร่าวๆเกี่ยวกับยารักษาโรคบ้างนะครับ